Dark mode is inmiddels een vertrouwde functie op smartphones, tablets en computers. De donkere interface oogt niet alleen modern, maar zou ook de batterijduur verlengen. Maar klopt dat wel? En zo ja, hoe werkt dat precies? In dit artikel leggen we uit wanneer dark mode daadwerkelijk energie bespaart en waarom dat niet voor elk scherm geldt.
Wat is dark mode precies?
Dark mode, ook wel donkere modus of nachtmodus genoemd, is een weergave-instelling waarbij de achtergrondkleur van apps en besturingssystemen verandert van licht naar donker. In plaats van witte of lichte achtergronden met zwarte tekst, zie je zwarte of donkergrijze achtergronden met witte of lichte tekst.
Deze functie is beschikbaar op vrijwel alle moderne apparaten. iPhone gebruikers vinden de optie in de instellingen onder ‘Scherm en helderheid’, Android-gebruikers meestal onder ‘Weergave’ of ‘Thema’. Ook Windows, macOS en de meeste populaire apps zoals Instagram, YouTube en WhatsApp ondersteunen inmiddels dark mode.
Naast het esthetische aspect wordt dark mode vaak aangeprezen als oogvriendelijker bij weinig omgevingslicht en als energiebesparend. Vooral dat laatste punt verdient nuance, want niet elk scherm profiteert even sterk.
Waarom dark mode batterij kan besparen (alleen bij bepaalde schermen)
Of dark mode daadwerkelijk energie bespaart, hangt volledig af van het type scherm in je toestel. Moderne smartphones gebruiken voornamelijk twee technieken: OLED (Organic Light-Emitting Diode) of AMOLED (Active Matrix OLED) enerzijds, en LCD (Liquid Crystal Display) anderzijds. Het verschil tussen beide bepaalt of dark mode impact heeft op je accuduur.
Bij OLED- en AMOLED-schermen verlicht elke pixel zichzelf. Er is geen aparte achtergronverlichting nodig. Wanneer een pixel zwart moet weergeven, wordt deze simpelweg uitgeschakeld en verbruikt geen stroom. Een volledig zwart scherm betekent dus dat miljoenen pixels letterlijk uit staan. Witte of lichte pixels daarentegen moeten volop branden en kosten maximaal energie.
LCD-schermen werken fundamenteel anders. Hier zit een constante achtergronverlichting achter het display die altijd aanstaat, ongeacht welke kleuren er getoond worden. De pixels zelf blokkeren of laten het licht door, maar schakelen nooit helemaal uit. Daarom maakt het bij LCD nauwelijks verschil of je een witte of zwarte achtergrond gebruikt: de backlight blijft hoe dan ook energie verbruiken.
Populaire toestellen met OLED-schermen zijn onder andere de iPhone 12 en nieuwer, Samsung Galaxy S-serie, Google Pixel 3 en nieuwer, en veel high-end Android-telefoons. Budget-smartphones en oudere modellen gebruiken vaak nog LCD-technologie.
Hoeveel batterij bespaart dark mode echt?
Diverse onafhankelijke tests hebben aangetoond dat dark mode bij OLED-schermen significante energiebesparingen kan opleveren. De exacte besparing varieert echter sterk afhankelijk van meerdere factoren.
Bij volledige schermhelderheid kan dark mode tussen de twintig en zestig procent minder energie verbruiken vergeleken met light mode. Een test door PhoneBuff toonde aan dat een Google Pixel bij maximale helderheid met dark mode ongeveer dertig procent langer meegaat. Bij een iPhone waren de resultaten vergelijkbaar.
De besparing wordt vooral merkbaar wanneer je vaak apps gebruikt met veel witte vlakken. Denk aan webbrowsers, sociale media en tekstverwerkers. YouTube in dark mode verbruikt aanzienlijk minder stroom dan met een witte interface, vooral bij langdurig videokijken met hoge helderheid.
Maar er zijn kanttekeningen. Bij lage schermhelderheid is het verschil minimaal, soms slechts enkele procenten. Ook maakt het type content uit: een foto met veel witte elementen verbruikt evenveel stroom, ongeacht de interface eromheen. Grijs in plaats van volledig zwart vermindert het effect eveneens, omdat grijze pixels wel energie verbruiken.
Bij LCD-schermen zijn metingen teleurstellend: de besparing is verwaarloosbaar, vaak minder dan vijf procent. De achtergrondverlichting blijft immers actief.
Pixeltechnologie: waarom zwart écht uit is
Om te begrijpen waarom dark mode werkt op OLED maar niet op LCD, is het nuttig om kort in te zoomen op de technische achtergrond.
Een OLED-pixel bestaat uit organische materialen die licht uitstralen wanneer er elektriciteit doorheen loopt. Elk van de miljoenen pixels op het scherm functioneert als een minuscuul lampje. Wanneer een pixel zwart moet zijn, wordt er simpelweg geen stroom naartoe gestuurd. Het resultaat is een volledig donker pixel dat nul energie verbruikt. Een wit pixel vereist maximale elektrische stroom om alle subpixels (rood, groen en blauw) voluit te laten branden.
Dit principe verklaart waarom een volledig zwart scherm op een OLED-toestel vrijwel geen energie kost, terwijl een wit scherm de batterij aanzienlijk belast.
Bij LCD-schermen werkt het anders. Hier zit een witte LED-verlichting achter het volledige paneel. De pixels zelf produceren geen licht, maar draaien als microscopisch kleine jaloezieën die het licht doorlaten of blokkeren. Om zwart weer te geven, proberen de pixels het licht tegen te houden, maar de backlight brandt onverminderd door. Vandaar dat LCD-schermen ook in dark mode vergelijkbaar veel energie gebruiken.
Wanneer werkt dark mode minder goed?
Dark mode is geen wondermiddel voor accuduur. Er zijn situaties waarin het effect beperkt of zelfs contraproductief is.
Bij lage schermhelderheid is het verschil tussen dark en light mode verwaarloosbaar. Wanneer je binnen bent met gedimd scherm, verbruiken pixels sowieso weinig energie. De grootste besparing treedt op bij hoge helderheid, bijvoorbeeld in fel zonlicht.
Op LCD-schermen levert dark mode nauwelijks voordeel op. Bezitters van toestellen met dit schermtype kunnen dark mode natuurlijk nog steeds gebruiken voor oogcomfort, maar moeten geen significante verbetering van de batterijduur verwachten.
Ook de leesbaarheid speelt mee. Bij veel omgevingslicht moet je de schermhelderheid vaak verhogen om dark mode goed te kunnen lezen. Dat kan het energievoordeel tenietdoen. In extreem felle omstandigheden is light mode soms beter leesbaar bij lagere helderheid, wat uiteindelijk minder energie kost.
Verder hebben niet alle apps een volledige dark mode implementatie. Als een app veel witte elementen, foto’s of advertenties toont, blijft het energieverbruik hoog ondanks de donkere interface eromheen.
Extra manieren om batterij te besparen met dark mode
Om het maximale uit dark mode te halen en de accuduur verder te optimaliseren, zijn er aanvullende stappen die je kunt nemen.
Stel dark mode in om automatisch te schakelen op basis van tijd. Zo activeert de donkere modus ‘s avonds vanzelf, wanneer je vaak toch een lager helderheidsniveau gebruikt. Op iPhone doe je dit via ‘Instellingen > Scherm en helderheid > Automatisch’, op Android via ‘Instellingen > Weergave > Donker thema > Tijdschema’.
Combineer dark mode met de energiebesparingsmodus van je toestel. Deze functies werken samen om het stroomverbruik te verlagen. Energiebesparingsmodus beperkt achtergrondprocessen en vermindert visuele effecten, wat het effect van dark mode versterkt.
Gebruik systeembrede dark mode in plaats van deze handmatig per app in te schakelen. Moderne besturingssystemen passen dark mode automatisch toe op alle compatibele apps. Dit zorgt voor consistentie en maximale besparing.
Minimaliseer widgets, live wallpapers en animaties. Deze elementen blijven het scherm activeren en verbruiken energie, zelfs in dark mode. Een statische donkere achtergrond is het meest zuinig.
Verlaag de schermhelderheid of schakel automatische helderheid in. Omdat OLED-pixels bij lagere helderheid minder stroom gebruiken, versterkt dit het effect van dark mode aanzienlijk.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Is dark mode altijd beter voor de batterij?
Nee, alleen op toestellen met OLED- of AMOLED-schermen levert dark mode significante batterijbesparing op. Bij LCD-schermen is het effect verwaarloosbaar. Ook hangt de besparing af van schermhelderheid en het type content dat je bekijkt.
Werkt dark mode in YouTube en Instagram?
Ja, beide apps ondersteunen dark mode. YouTube toont dan een donkergrijze interface rondom video’s, wat op OLED-schermen energie bespaart. Instagram heeft eveneens een donker thema. De besparing is vooral merkbaar bij het scrollen door feeds en het bekijken van stories met donkere achtergronden.
Is dark mode beter voor de ogen?
Dat hangt af van de omstandigheden. Bij weinig omgevingslicht, zoals ‘s avonds in bed, ervaart veel mensen dark mode als prettiger omdat het minder fel licht uitstraalt. Overdag bij veel licht kan light mode juist beter leesbaar zijn. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat dark mode gezonder is voor de ogen, maar het kan wel bijdragen aan minder oogvermoeidheid in donkere omgevingen.
Bespaart dark mode ook data of CPU-gebruik?
Nee, dark mode heeft uitsluitend invloed op het energieverbruik van het scherm. Het dataverbruik blijft identiek, omdat dezelfde informatie wordt geladen. Ook de processor werkt niet minder hard. Dark mode verandert alleen de kleurweergave, niet de onderliggende processen van apps.
