Over enkele dagen trekt Microsoft de stekker uit Windows 10. Op 14 oktober 2025 stopt de ondersteuning definitief, waardoor honderden miljoenen computers kwetsbaar worden voor cyberaanvallen. Maar er zijn manieren om je pc te beschermen – en niet allemaal kosten geld.
De aftelling is begonnen. Microsoft beëindigt op 14 oktober 2025 officieel de ondersteuning voor Windows 10, wat betekent dat er na deze datum geen beveiligingsupdates, technische ondersteuning of nieuwe functies meer verschijnen. Voor de miljoenen gebruikers die nog steeds trouw zijn aan het inmiddels tien jaar oude besturingssysteem, is dit een keiharde wake-up call.
De impact van deze beslissing is enorm. Naar schatting kunnen maar liefst 400 miljoen computers niet upgraden naar Windows 11 vanwege strenge hardwarevereisten die Microsoft hanteert. Deze pc’s worden vanaf volgende week digitale wezen zonder bescherming tegen de nieuwste virussen, malware en beveiligingslekken.
Waarom Microsoft de stekker eruit trekt
Windows 10 verscheen in juli 2015 als het besturingssysteem dat alles moest goedmaken na de mislukte Windows 8. Microsoft beloofde destijds dat het “de laatste versie van Windows” zou zijn, met voortdurende updates in plaats van complete nieuwe versies. Die belofte bleek een leugen toen Windows 11 in 2021 werd aangekondigd.
De werkelijke reden achter het einde van Windows 10 is tweeledig. Ten eerste wil Microsoft gebruikers dwingen over te stappen naar Windows 11, waar nieuwe functies zoals AI-integratie en verbeterde beveiliging exclusief voor bedoeld zijn. Ten tweede worden de kosten voor het ondersteunen van een tien jaar oud systeem simpelweg te hoog voor het bedrijf.
Maar voor consumenten voelt dit als verraad. Miljoenen mensen investeerden in hardware die perfect functioneert voor hun dagelijkse taken, maar nu te oud wordt verklaard volgens Microsofts arbitraire criteria. Een werkende computer wordt plots e-waste, niet omdat hij kapot is, maar omdat een softwaregigant dat zo besluit.
De harde hardwarevereisten van Windows 11
De overgang naar Windows 11 is niet voor iedereen mogelijk, en dat is precies waar de frustratie ontstaat. Microsoft eist dat computers beschikken over TPM 2.0 (Trusted Platform Module), een beveiligingschip dat in veel pc’s van voor 2018 simpelweg ontbreekt. Ook is een relatief moderne processor vereist – veel Intel processors van voor de 8e generatie en AMD Ryzen processors van voor de 2000-serie worden niet ondersteund.
Dit betekent dat perfect werkende computers van vijf tot zeven jaar oud kunstmatig worden uitgesloten. Een laptop die vlekkeloos draait voor tekstverwerking, internetten en Netflix kijken, wordt plots “ongeschikt” verklaard. Voor veel gebruikers is dit niet alleen frustrerend, maar ook financieel een probleem. Een nieuwe Windows 11-compatibele pc kost al snel tussen de 500 en 1500 euro.
De ironie is dat Windows 11 technisch gezien prima werkt op deze “ongeschikte” hardware. Techneuten tonen regelmatig aan dat het besturingssysteem zonder problemen draait op computers die officieel niet worden ondersteund. Microsoft kiest bewust voor deze strikte lijn, vermoedelijk om hardwareverkoop aan te jagen.
Extended Security Updates: beveiliging voor een prijs
Voor wie niet kan of wil upgraden, biedt Microsoft een reddingsboei: het Extended Security Updates (ESU) programma. Dit programma kost bedrijven 61 dollar per apparaat voor het eerste jaar, en hier komt de pijn: de prijs verdubbelt elk opeenvolgend jaar, met een maximum van drie jaar.
Dat betekent dat organisaties die alle drie de jaren willen meemaken in totaal ongeveer 427 dollar per apparaat betalen. Voor het eerste jaar is dat nog enigszins acceptabel, maar 122 dollar in jaar twee en 244 dollar in jaar drie maakt het programma al snel onbetaalbaar voor kleinere bedrijven en organisaties.
Voor consumenten was het programma oorspronkelijk geprijsd op 30 dollar per jaar. Maar ook hier geldt het verdubelende tarief, wat betekent dat drie jaar volledige beveiliging zo’n 210 dollar kost per computer. Voor een gezin met meerdere pc’s loopt dit al gauw in de honderden euro’s.
Gratis ESU voor Europese gebruikers – met een addertje
In een verrassende wending kondigde Microsoft vorige week aan dat gebruikers in de Europese Economische Ruimte (EER) het eerste jaar ESU volledig gratis krijgen. Deze stap kwam na druk van consumentenorganisaties, waaronder Euroconsumers, die bezwaar maakten tegen Microsofts oorspronkelijke voorwaarden.
Aanvankelijk eiste Microsoft dat gebruikers een Microsoft-account moesten gebruiken en gebruik moesten maken van hun back-updienst om toegang te krijgen tot gratis ESU. In de EER zijn deze voorwaarden nu geschrapt. Dit betekent dat miljoenen Europese Windows 10-gebruikers tot 13 oktober 2026 zonder extra kosten beveiligingsupdates blijven ontvangen.
Voor gebruikers buiten Europa blijven de voorwaarden wel van kracht. Zij moeten inloggen met een Microsoft-account en deelnemen aan het back-upprogramma om in aanmerking te komen voor de gratis variant. Dat voelt als een vorm van digitale chantage: veiligheid in ruil voor je gegevens en vendor lock-in.
De timing van deze concessie is veelzeggend. Microsoft maakte geen officiële aankondiging, maar bevestigde het nieuws alleen na vragen van tech-media. Het lijkt erop dat het bedrijf hoopte stil te kunnen blijven over deze u-bocht, mogelijk uit angst dat gebruikers in andere regio’s dezelfde behandeling zouden eisen.
Vier realistische scenario’s voor Windows 10-gebruikers
Scenario 1: Upgraden naar Windows 11
De meest voor de hand liggende optie, maar alleen haalbaar als je hardware voldoet aan de eisen. Controleer via Instellingen > Privacy en Beveiliging > Windows Update of je in aanmerking komt voor een gratis upgrade. Het proces is relatief pijnloos en je bestanden blijven behouden. Nadeel: je moet wennen aan een nieuwe interface en sommige oudere programma’s werken mogelijk niet meer.
Scenario 2: Nieuwe computer kopen
Voor wie toch aan vervanging toe was, is dit het perfecte moment. Windows 11-pc’s zijn er in alle prijsklassen, van budgetlaptops rond de 400 euro tot krachtige werkstations. Voordeel: je krijgt moderne hardware met garantie. Nadeel: de financiële investering en het gedoe van data migreren naar een nieuwe machine.
Scenario 3: ESU gebruiken (tijdelijke oplossing)
Vooral interessant voor Europese gebruikers die nu een jaar gratis krijgen. Dit koopt je tijd om rustig te beslissen wat je volgende stap wordt. Perfect voor wie nog even wil afwachten of de prijzen dalen, of hoopt dat Microsoft zijn hardwarevereisten versoepelt. Nadeel: het is uitstel van executie, geen permanente oplossing.
Scenario 4: Overstappen op Linux
De radicale maar steeds populairdere keuze. Linux-distributies zoals Ubuntu, Linux Mint en Zorin OS draaien probleemloos op oude hardware en zijn volledig gratis. Ze krijgen regelmatig beveiligingsupdates en bieden voor dagelijks gebruik (internetten, mailen, tekstverwerking) alle functionaliteit die je nodig hebt. Nadeel: leercurve en mogelijke incompatibiliteit met specifieke Windows-software.
Wat gebeurt er als je niets doet?
Laten we eerlijk zijn: miljoenen mensen gaan gewoon door met Windows 10 zonder updates. Dat is begrijpelijk maar gevaarlijk. Zonder beveiligingspatches wordt je computer een steeds aantrekkelijker doelwit voor cybercriminelen die actief jagen op onbeschermde systemen.
Elk nieuw beveiligingslek dat na 14 oktober wordt ontdekt, blijft permanent open op jouw computer. Denk aan de WannaCry ransomware-aanval van 2017, die honderdduizenden onbeschermde Windows-computers wereldwijd gijzelde. Zulke scenario’s worden steeds waarschijnlijker naarmate meer Windows 10-machines onbeschermd online blijven.
Ook praktische problemen doen zich voor. Softwareontwikkelaars stoppen uiteindelijk met het ondersteunen van Windows 10, waardoor je favoriete programma’s niet meer werken. Websites kunnen beveiligingswaarschuwingen gaan tonen. Banken en andere diensten kunnen toegang weigeren vanwege veiligheidsrisico’s.
De e-waste ramp die eraan komt
Met mogelijk 400 miljoen computers die niet kunnen upgraden, staat een ongekende golf van elektronisch afval voor de deur. Consumentenorganisaties waarschuwen voor een ecologische ramp. Veel van deze pc’s functioneren prima en zouden nog jaren mee kunnen, maar worden gedwongen richting de vuilnisbelt.
Sommige organisaties roepen Microsoft op om de hardwarevereisten te versoepelen of langere ondersteuning te bieden. Een open brief van verschillende milieu- en consumentengroepen eist dat het bedrijf verantwoordelijkheid neemt voor deze zelfgecreëerde e-waste crisis.
Microsoft reageert vooralsnog afwerend en verwijst naar de noodzaak van moderne beveiligingsstandaarden. Maar critici wijzen erop dat veiligheid ook op oudere hardware kan worden gegarandeerd – het gaat vooral om commerciële belangen.
Concrete actie: dit moet je deze week doen
De tijd van afwachten is voorbij. Met nog maar enkele dagen te gaan tot de deadline, moet je nu een beslissing nemen:
Stap 1: Controleer of je pc Windows 11 aankan. Download het gratis ‘PC Health Check’ programma van Microsoft om dit te verifiëren.
Stap 2: Maak onmiddellijk een volledige back-up van al je belangrijke bestanden. Gebruik een externe harde schijf of clouddienst. Dit is essentieel, ongeacht welke optie je kiest.
Stap 3: Woon je in de EER? Meld je dan aan voor het gratis ESU-programma via Windows Update. Dit geeft je een jaar adempauze zonder kosten.
Stap 4: Beslis binnen twee weken wat je permanente oplossing wordt. Gebruik de extra tijd die ESU biedt om rustig te oriënteren op alternatieven.
Stap 5: Heb je meerdere computers? Prioriteer welke het belangrijkst zijn voor gevoelige taken (online bankieren, werken) en bescherm die het eerst.
De Windows 10-tijdperk loopt ten einde, of je dat nu leuk vindt of niet. De enige vraag die blijft is: hoe ga jij hier slim mee om? Eén ding is zeker – niets doen is de slechtste optie.
